Emergency Fund म्हणजे काय आणि तो तयार कसा करायचा ? जाणून घ्या तुमचं आर्थिक Future सुरक्षित करण्याचा सर्वात सोपा मार्ग!

Emergency Fund : अचानक हॉस्पिटल खर्च, नोकरी जाणं किंवा घरगुती अडचणी — या वेळी Emergency Fund तुमच्या आर्थिक सुरक्षेचं कवच ठरू शकतं. या लेखात जाणून घ्या आपत्कालीन निधी म्हणजे काय, तो कसा तयार करायचा, किती रक्कम असावी, आणि कुठे गुंतवणूक करावी जेणेकरून संकटाच्या काळात पैशांची अडचण येऊ नये.

आपत्कालीन निधी म्हणजे काय?

Emergency Fund म्हणजे असा पैसा जो आपण फक्त आकस्मिक परिस्थितीत वापरतो — म्हणजेच अचानक आलेल्या खर्चासाठी.
हा फंड रोजच्या खर्चासाठी नसून, “जीवनात अनपेक्षित घडणाऱ्या प्रसंगांसाठी तयार ठेवलेला राखीव निधी” असतो.

उदाहरणार्थ –

• नोकरी गमावली,

• अचानक हॉस्पिटल खर्च आला,

• घरात मोठी दुरुस्ती लागली,

• किंवा कुटुंबात आपत्कालीन परिस्थिती निर्माण झाली —
  या सर्व वेळी Emergency Fund तुमचा सर्वात मोठा आधार ठरतो.

हा फंड म्हणजे तुमचं “आर्थिक सुरक्षा कवच” (Financial Safety Net) आहे.
जो तुमचं आणि तुमच्या कुटुंबाचं आयुष्य संकटाच्या वेळी स्थिर ठेवतो.

अजयची गोष्ट – एक वास्तव उदाहरण ( Emergency Fund )

माझा मित्र अजय, IT कंपनीत काम करणारा सरासरी पगारदार युवक.
दर महिन्याला पगार येताच तो सगळा पैसा Netflix, Swiggy आणि Bike accessories वर खर्च करायचा.
“अरे जीवन एकदाच मिळतं, मजा करू दे” — असं त्याचं ब्रीदवाक्य.

एक दिवस त्याच्या वडिलांना अचानक हृदयविकाराचा झटका आला.
हॉस्पिटलमध्ये दाखल करताना ₹80,000 खर्च लगेच लागला.
अजयच्या खात्यात फक्त ₹20,000 होते. बाकी पैसे जमा करण्यासाठी त्याला मित्र, नातेवाईक यांच्याकडे मागावं लागलं.
त्याला तेव्हा जाणवलं — जर मी दर महिन्याला थोडी बचत केली असती, तर आज मला कुणाकडे हात पसरावा लागला नसता.

ही अजयची गोष्ट आपल्यापैकी अनेकांची आहे. आपण कमावतो, पण Emergency Fund तयार करत नाही — आणि नंतर संकटात अडकतो.

आपत्कालीन निधी का गरजेचा आहे?

खालील गोष्टी कोणालाही लागू होऊ शकतात:

अचानक आलेले वैद्यकीय खर्च: हॉस्पिटल खर्च नेहमीच अनपेक्षित असतो.
नोकरी जाणं: कंपनीतून कमी केल्यास काही महिने उत्पन्न बंद.
घरातील जबाबदाऱ्या: लग्न, शिक्षण, दुरुस्ती — हे खर्च नेहमी नियोजनाबाहेरचे असतात.
मानसिक शांतता: तुमच्याकडे बॅकअप असेल तर ताण कमी होतो.

थोडक्यात, Emergency Fund म्हणजे “कठीण काळातही आत्मविश्वास टिकवून ठेवण्याचं साधन.”

आपत्कालीन निधी किती असावा?

तज्ञ सांगतात की तुमचा Emergency Fund किमान 3 ते 6 महिन्यांच्या खर्चाएवढा असावा.

म्हणजेच, जर तुम्ही नोकरीवर असाल, तर “किमान तीन महिन्यांचा खर्च” बचतीत असणं आवश्यक आहे.
फ्रीलान्सर किंवा बिझनेसवाल्यांनी सहा महिन्यांचा खर्च ठेवणं अधिक योग्य.

Emergency Fund तयार करण्याची Step-by-Step प्रक्रिया

Step 1: तुमचा मासिक खर्च मोजा

भाडं, EMI, किराणा, बिल, पेट्रोल, औषधं — या सगळ्यांचा अंदाज लावा.
यामुळे तुम्हाला फंड किती असावा हे ठरवता येईल.

Step 2: बचतीचं लक्ष्य ठरवा

पगाराचा 10%–15% Emergency Fund साठी ठेवा.
उदा. पगार ₹30,000 असल्यास दर महिन्याला ₹3,000–₹4,500 बचत करा.

Step 3: वेगळं खाते उघडा

Emergency Fund साठी स्वतंत्र खाते ठेवा.
यातले पैसे रोजच्या वापरासाठी मिसळू नका.

Step 4: ऑटोमॅटिक सेव्हिंग सेट करा

तुमच्या बँकेत Auto Transfer सुरू करा.
पगाराच्या दुसऱ्या दिवशी काही रक्कम आपोआप Emergency Fund खात्यात जाईल.

Step 5: अनावश्यक Subscription कट करा

Amazon Prime, Netflix, Zomato Gold – गरज नसेल तर थांबवा.
हेच पैसे Emergency Fund मध्ये जमा करा.

Step 6: आपत्कालीन निधी वापरताना शिस्त ठेवा

हा पैसा फक्त आपत्कालीन परिस्थितीतच वापरा.
Luxury वस्तूंसाठी वापरल्यास योजनेचं मूळ उद्दिष्ट नष्ट होतं.

आपत्कालीन निधी साठी योग्य गुंतवणूक जागा कोणती?

Emergency Fund “जोखीममुक्त” ठिकाणी असावा.
यासाठी खालील पर्याय सर्वोत्तम आहेत:

1. High-Interest Savings Account

• बँकेत 4–6% व्याज

• कधीही पैसे काढता येतात

• Liquidity जास्त

2. Short-Term Fixed Deposit (FD)

• 6–7% व्याजदर

• अल्पकालीन 6–12 महिन्यांचा FD ठेवा

• आवश्यक वेळी तोडता येतो

3. Liquid Mutual Funds

• 7–8% परतावा

• जोखीम अत्यल्प

• 24 तासांत पैसे मिळतात

 Emergency Fund शेअर मार्केट, SIP किंवा क्रिप्टोमध्ये ठेवू नका — ते जोखमीचं ठरतं.

लक्षात ठेवा: Emergency Fund शेअर मार्केट किंवा क्रिप्टोमध्ये गुंतवू नका.

आपत्कालीन निधी तयार करताना टाळावयाच्या चुका

• सर्व बचत एका खात्यात ठेवणे — त्यामुळे खर्चात मिसळतो

• मित्रांना उधार देणं

• फंड luxury खर्चासाठी वापरणं

• फंड कधीही तपासला नाही, त्यामुळे तो कमी होत जातो

• फक्त एका व्यक्तीच्या नावावर ठेवणे — कौटुंबिक फंड असावा

नवशिक्यांसाठी साध्या बचतीच्या टिप्स

• दरमहिना पगारातून पहिल्यांदा बचत करा, नंतर खर्च.

• “50/30/20 नियम” वापरा:

  • 50% आवश्यक खर्च,

  • 30% गरजा,

  • 20% बचत.

• छोटे पण सातत्यपूर्ण SIP सुरू करा.

• “Cashback” किंवा “Offers” वर आधारित खरेदी कमी करा.

आपत्कालीन निधी तयार करण्याचे फायदे

✅ मानसिक शांतता — संकटात ताण कमी
✅ कर्ज घेण्याची गरज नाही
✅ कुटुंबाचं आर्थिक संरक्षण
✅ आर्थिक शिस्त विकसित होते
✅ भविष्यातील गुंतवणुकीसाठी मजबूत पाया तयार होतो

निष्कर्ष – आजच सुरुवात करा!

जीवनात संकट कधी येईल सांगता येत नाही, पण तयारी मात्र आजपासून करता येते.
दर महिन्याला थोडी बचत करून तुम्ही तुमचं भविष्य सुरक्षित करू शकता.

Emergency Fund तयार करणं म्हणजे स्वतःचं आर्थिक विमा काढणं आहे – तेही प्रीमियमशिवाय!

आजच बचतीची सुरुवात करा आणि तुमचं आर्थिक भविष्य Stress-Free बनवा.

जर हा लेख उपयुक्त वाटला असेल, तर तो मित्रांबरोबर शेअर करा आणि
आमच्या वेबसाइट MarathiMandali.in ला भेट द्या —
इथे तुम्हाला अशाच Personal Finance, Saving Tips आणि सरकारी योजना विषयी माहिती रोज मिळेल.

फक्त आधार कार्डवर मिळवा ₹10,000 बिनव्याजी कर्ज — जाणून घ्या संपूर्ण प्रक्रिया 

या विषयी जर तुम्हाला सविस्तर माहिती हवी असेल तर आजच सविस्तर माहितीचा इबुक डाऊनलोड करा
सरकारी कर्ज, सबसिडी योजना संपूर्ण माहिती ईबुक – 2025 Download Now
PMFME योजना – माहिती पुस्तिका – 2025 Download Now